บนเส้นทางภูมิปัญญาและเทคโนโลยี ตรังเขา ตรังนา ตรังเล  
     บนเส้นทางการพึ่งพาตนเอง และการพึ่งพิงเพื่อนบ้านย่านเคียงภายใต้ภูมิปัญญาดั้งเดิมและเทคโนโลยีที่เหมาะสมไม่ทำลายล้าง ทั้งตนเอง ผู้อื่น และทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล้อมของตรังเขา ตรังนา และตรังเล ที่ผ่านมาถูกละเลยลืมเลือนไปบ้าง แต่วันนี้ของตรังเขา ตรังนา ตรังเล รู้แล้วว่ อะไรเป็นอะไร
     วันนี้ตรังเขา ได้คำตอบ สำนึกได้ด้วยองค์แห่งความรู้ว่า การทำสวนยางสมัยใหม่แบบทำสวนสงเคราะห์ นอกจากจะทำลายพืชผลและภักษาหารแล้ว ยังทำลายป่าต้นน้ำลำธารและพบว่า การทำสวนยางแบบนี้ไม่พอกินเพราะในสวนยาง มีแต่ต้นยาง ไม่มีพืชผลภักษาหารให้พึ่งพาขอกินได้เหมือนกับในป่ายาง ความหวังรอคอยให้ราคายางสูงตามที่นักการเมืองสัญญาประชาคมไว้ในฤดูกาลหาเสียงนั้นอย่าหวัง ตรังเขา ตำบลน้ำผุด ตำบลละมอแปดหมู่บ้าน ได้รวมกลุ่มกันประชุมหาทางออกให้กับปัญหาดังกล่าว ด้วยการปลูกป่าสองข้างคลอง รวมถึงไม้ไผ่พืชผล ที่ยึดตลิ่งและให้ความร่มรื่น ออกกฎหมู่บ้านไม่แปรรูปไม้ขายไม่ใช้เปิดป่า  พื้นที่ทำสวน 10 ไร่ เว้นไว้ 1 ไร่ สำหรับเป็นป่าครอบครัว ป่าที่เป็นแหล่งพืชผลและภักษาหารการคิดหาทางออกดังกล่าว ได้เริ่มไปบ้างแล้ว บางส่วน
     วันนี้ตรังนา กรณีตรังนาตำบลบ้านโพธิ์ไม่มีน้ำเพียงพอในการทำนาปี อาศัยภูมิปัญญาดั้งเดิมจากการทำไร่ แทงสักทำนาหยอด การทำนาแบบนี้ แม้ฝนจะทิ้งช่วง ไม่มีน้ำคึงขังในนาข้าวกล้าก็ไม่เสียหาย ด้วยไม่ต้องเคลื่อนย้ายไปปักดำใหม่อีก
     วันนี้ตรังเล กรณีฟื้นฟูปลูกป่าชายเลนชุมชนบ้านทุ่งแหลมไทรแหลมมะขาม ภายใต้ความเชื่อที่ว่าป่าชายเลนสมบูรณ์ ทะเลสมบูรณ์ได้กลายเป็นแม่แบบก่อให้เกิดการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าชายเลนขึ้น การอนุรักษ์ แหล่งหอยปะ แหล่งหอยนางรม เลิกใช้เครื่องมือทำการประมงที่ทำลายล้าง อนุรักษ์แนวหญ้าทะเล แนวปะการัง ด้วยการจัดการทรัพยากรทะเลดังกล่าวของหมู่ตรังเล แม้ทะเลจะไม่อุดมสมบูรณ์เหมือนยุคปลามาหาคน แต่เป็นการสร้างจิตสำนึกอันดีงามในการอนุรักษ์ฟื้นฟูทะเล ไม่ใช้เครื่องมือทำการประมงที่ทำลายล้างผลาญทะเล อาศัยเครื่องมือที่เหมาะสม
     ด้วยภูมิปัญญา และเทคโนโลยี ตรังเขา ตรังนา ตรังเล น่าจะเป็นทางออก ทางเลือกให้กับก้าวย่างไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน เป็นจริง ดังกระแสพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ได้พระราชทานแก่นักพัฒนาทั้งปวงว่า
     ประชาชนนั่นแหละเขามีความรู้ เขาทำงานมาหลายชั่วคนแล้ว เขาทำกันอย่างดี มีความเฉลียวฉลาด เขารู้ว่าตรงไหนควรทำกสิกรรม เขารู้ว่าที่ตรงไหนควรจะเก็บรักษาไว้ แต่ที่เสียไปเพราะพวกที่ไม่รู้ ไม่ได้ทำมานานแล้ว