IamTrang.com
 
IamTrang.com
KNOWLEDGE
PEOPLE
PLACE
PRODUCT & SERVICE
RESOURCE
ACTIVITY
LIFESTYLE
NEWS & EVENT
หน้าแรก  >  มรดกทางธรรมชาติและมรดกทางวัฒนธรรม  >  มรดกวัฒนธรรม-ศิลปหัตถกรรมและงานช่างท้องถิ่น-ผ้าทอนาหมื่นศรี

มรดกวัฒนธรรม-ศิลปหัตถกรรมและงานช่างท้องถิ่น-ผ้าทอนาหมื่นศรี

     ผ้าทอนาหมื่นศรี  นาหมื่นศรี  แถบถิ่นชุมชนเกษตรกรรม สมัยโบราณมีการทอผ้าใช้เองด้วยกี่พื้นบ้านที่เรียกว่าหูกแทบทุกครัวเรือน
     ในยุคแรกเริ่ม  ผ้าทอนาหมื่นศรีใช้วัสดุที่หาได้ในท้องถิ่นมาทอเป็นผืนผ้า เช่น ฝ้าย ที่ปั่นกันเอง  แต่ส่วนใหญ่ใช้ด้ายดิบที่ซื้อมาจากตลาด  เมื่อเกิดสงครามโลกครั้งที่สอง  การทอผ้าต้องหยุดชะงักลงเพราะเส้นด้ายขาดตลาด  การจะปลูกฝ้ายปั่นฝ้ายเองก็ไม่ใคร่จะมีใครทำกันนัก  หลังจากนั้นชาวบ้านหันไปนิยมผ้าที่ผลิตจากโรงง่นอุตสาหกรรม จากผ้าผืนเป็นเสื้อผ้าสำเร็จรูปมีแบบ  มีแบบแปลกใหม่ให้เลือกมากมาย ราคาก็ไม่สูงมาก
     จนกระทั่ง พ.ศ. ๒๕๑๔  นางนาง  ช่วยรอด  อายุขณะนั้น ๗๕ ปี  ได้รวบรวมคนอายุรุ่นราวคราวเดียวกันได้ ๓ คน คือ นางผอบ  ขุนทอง  นางอิน  เชยชื่นจิตร และนางฉิม  ชูบัว  รื้อฟื้นการทอผ้าแบบนาหมื่นศรีขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง  ทอเป็นผ้าถุง  ผ้าห่ม  แต่ยังขาดผู้สนใจ  ครั้นเมื่อบุตรสาวของนางนาง คือนางกุศล  นิลละออ  ซึ่งแต่งงานไปแวกลับมาเยี่ยมบ้าน มาเห็นเข้าและชื่นชอบ จึงฝึกหัดจนชำนาญ ทอได้ทุก จึงเป็นผู้ประสานการรวมกลุ่ม
     พ.ศ. ๒๔๑๖ เป็นต้นมา  ได้รับการส่งเสริมพร้อมรับเงินทุนสนับสนุนจากทางการสร้างกี่กระตุกเพิ่มขึ้น  ขยายสมาชิกได้มากขึ้น  ได้ไปศึกษาดูงานแลกเปลี่ยนกับกลุ่มอื่น และเผยแพร่ผลงานกว้างขวางไปถึงส่วนกลาง ที่สำคัญคือ มีโอกาสทูลเกล้าฯ ถวายผ้าทอนาหมื่นศรีแด่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ
     ผ้าทอนาหมื่นศรีที่ทอสำเร็จรูปมีหลายชนิดที่ทอกันมาตั้งแต่เดิม มีผ้านุ่ง (ผืนยาวสำหรับโจงกระเบน) ผ้าถุง ผ้าโสร่ง ผ้าขาวม้า ผ้าสไบ ผ้าเช็ดหน้า ปัจจุบันมีผ้าตัดเสื้อชายหญิงออกแบบเป็นสีสันและลวดลายต่างๆ
     ลวดลายเก่าแก่ดั้งเดิม  ได้แก่  ลายลูกแก้ว  ลายลูกแก้วเชิงดวง ลายลูกแก้วฝูง ลายลูกแก้วสีเม็ดใน ลายราชวัตร ลายตาหมากรุก ลายดอกจัน ลายเกสร ลายดอกกก ลายดอกพิกุล ลายเม็ดแตง ลายหางกระรอก ลายตัวอักษร ลายรูปสัตว์ ลายรูปคน
     เมื่อครั้งที่ รัชกาลที่ ๖ เสด็จฯ เมืองตรัง พ.ศ. ๒๔๕๘ ประทับแรมที่ตำหนักโปร่งหฤทัย เขาช่อง สมุหเทศาภิบาลได้จัดผ้าพื้นเมืองของตรัง  ซึ่งกล่าวว่ามีผ้ายก  ผ้าราชวัตร ผ้าตาสมุก ผ้าคาด ผ้าเช็ดหน้า ถวายสำหรับพระราชทานแจกแก่ข้าราชการ  เพราะในครั้งนั้นในเมืองตรังยังมีการทอผ้ากันมากรวมทั้งในชุมชนนาหมื่นศรีด้วย
     ผ้าลายลูกแก้ว  เป็นผ้าที่ใช้ได้สารพัดประโยชน์ ผืนสี่เหลี่ยมแบบผ้าเช็ดหน้า ใช้เป็นผ้าปูกราบพระ กราบขอขมา รองพานขันหมากไหว้เมีย(สู่ขอ) เช็ดหน้าเช็ดปาก โดยเฉพาะคนกินหมากใช้ผ้าลายลูกแก้วสีเหลืองแดงเช็ดปาก สีผ้ากับสีน้ำหมากกลมกลืนกันดี ถ้าเป็นผืนยาวใช้พาดไหล่สไบเฉียง คล้องคอ ในงานศพใช้ผ้าเช็ดหน้าลายลูกแก้วแบบผืนใหญ่ สีเหลืองแดงทอต่อกันยาวๆ จำนวน ๑๐ – ๑๒ ผืนพับทบกันเป็น ๔ ทบ วางบนพานและพาดขึ้นไปบนโลงศพ เรียกผ้าพานช้าง เมื่อเสร็จงานลูกหลานแบ่งกันใช้หรือไม่ก็ถวายพระที่วัด
     ปัจจุบันผ้าทอนาหมื่นศรีกลับมาได้รับความนิยมอีกครั้งหนึ่ง ในคนท้องถิ่นและผู้แวะเวียนมาจังหวัดตรังต่างถามหา  บ้างนำไปฝากเป็นของที่ระลึก  บ้างนำไปตัดเย็บเสื้อผ้า และชุดเครื่องของหน่วยงานต่างๆ
     เส้นใยที่ใช้ทอนั้นซื้อจากโรงงาน  เป็ยฝ้ายและเส้นใยสังเคราะห์ ย้อมสีเคมี แต่ยังคงรูปแบบลวดลายเอกลักษณ์ของนาหมื่นศรีเอาไว้  แต่เดิมปั่นด้ายเอง ย้อมสีด้วย ต่อมาใช้เส้นใย สั่งซื้อที่ย้อมมาแล้ว ปัจจุบันกำลังริเริ่มย้อมเองด้วยสีธรรมชาติอีกครั้งหนึ่ง
     ทุกวันนี้กลุ่มทอผ้านาหมื่นศรี ซึ่งมีนางกุศล นิลละออ เป็นแกนนำมาตลอดมีช่างทอทั้งรุ่นเก่าและรุ่นใหม่ เป็นสมาชิกอยู่ประมาณ ๕๐ คน และยังมีช่างกี่กระตุกที่ชำนาญอยู่ ๓ คน นอกจากนี้ ชาวบ้านและผู้สนใจในละแวกใกล้เคียงและจังหวัดอื่นๆ มาขอรับการฝึกฝนวิชาทอผ้าจากบ้านนาหมื่นศรีไม่ขาดระยะ
     ผ้าทอนาหมื่นศรี  มรดกทางวัฒนธรรมอีกอย่างหนึ่งของเมืองตรัง  ยังคงรักษาเอกลักษณ์อันโดดเด่น  สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันซึ่งเข้ากับยุคสมัยได้อย่างลงตัวและเหมาะสม  ทั้งนี้อยู่ที่คนรุ่นปัจจุบันจะต้องสืบทอดคุณค่า  ภูมิปัญญา  และพัฒนาการไห้ดำรงอยู่อย่างยั่งยืน

 
 
 

จำนวนครั้งที่เปิดอ่าน: 22008
นำเสนอโดย:
 

Share
IamTrang.com
: :: ชอบ-ชม-ชิม โดย วีร์วิศ
: :: เรื่องเล่าของอิงตะวัน โดย อิงตะวัน
: :: แต่งบ้าน-งานดีไซน์ โดย มะลิริน
: :: จิตเป็นนาย โดย นะโม

 


 
iamtrang.com
iamtrang.com ออกแบบจัดทำและผลิตเนื้อหา+ภาพ โดย บริษัท ดีพี สตูดิโอ จำกัด เลขที่ 32 สุขุมวิท 85 บางจาก พระโขนง กรุงเทพฯ 10260
โทร. 02-3311610 โทรสาร 02-3311618 Email: dp@dp-studio.com
Copyright 2009 IamTrang.com All rights reserved สงวนลิขสิทธิ์ตามกฎหมาย