หอยตะเภา เป็นชื่อที่เรียกกันโดยทั่วไปในท้องถิ่น มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Donax scortum Linn. มีชื่อพ้องว่า Hecuba scortum Linn. บริเวณที่พบหอยตะเภามากที่สุดคือที่หาดปากเมง อำเภอสิเกา ที่หาดสำราญก็มีบ้าง บริเวณที่มีหอยตะเภามักจะพบหอยเจดีย์หรือหอยหลักไก่อาศัยอยู่ด้วย
ลักษณะทั่วไปของหอยตะเภาเป็นหอยสองฝา หรือหอยกาบคู่ ผิวนอกของเปลือกมีสีเขียวอมเหลือง บางตัวสีค่อนข้างคล้ำ เป็นรูปสามเหลี่ยมท้ายงอนขึ้น เปลือกฝาซ้ายและขวาเท่ากัน และฝาทั้งสองข้างประกบกันสนิท เปลือกด้านในจะมีสีม่วงอ่อน หอยตะเภาเป็นหอยที่ฝั่งตัวอยู่ใต้พื้นทรายซึ่งเป็นทรายปนโคลน ตามบริเวณชายหาดที่มีพื้นที่ลาดชันเล็กน้อย หอยพวกนี้จะมีท่อน้ำซึ่งอยู่ทางตอนท้ายยื่นยาวขึ้นมาเหนือพื้นทรายเพื่อหายใจและกินอาหาร
การหาหอยตะเภาจะหาพบได้ตลอดปีแต่มีปริมาณมากน้อยต่างกัน กล่าวคือ จะพบว่าจำนวนเริ่มเพิ่มขึ้นในช่วงเดือนตุลาคม และพบมากในช่วงเดือนธันวาคมถึงมกราคมซึ่งช่วงนี้จะมีขนาดใหญ่เป็นพิเศษ หลังเดือนมกราคมจะมีขนาดเล็กและปริมาณน้อยลง พอถึงปลายเดือนเมษายนไปจนถึงกันยายนเป็นช่วงมรสุมคลื่นจัด หอยจะอพยพไปอยู่บริเวณที่ลึก ช่วงที่เก็บหอยได้ดีคือช่วงเวลาน้ำเกิดหรือน้ำใหญ่ ระหว่างขึ้นหรือแรม 13 ค่ำถึงขึ้นหรือแรม 3 ค่ำ เพราะน้ำจะลงมากจนมองเห็นหาดทรายกว้างยาวสุดสายตา
จิโรจน์ พีระเกียรติขจร ผู้ศึกษาเรื่องชีววิทยาการสืบพันธุ์ของหอยตะเภา บริเวณอำเภอสิเกา ตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2534 ถึงเดือนมกราคม 2535 มีข้อเสนอแนะหลายข้อเกี่ยวกับการอนุรักษ์หอยตะเภา เช่น ควรทำการทดลองเพาะพันธุ์และเพาะเลี้ยงหอยตะเภาเพื่อเป็นการอนุรักษ์และพัฒนาเศรษฐกิจ ห้ามเก็บหอยในฤดูการวางไข่ และประกาศเขตห้ามเก็บไว้บางส่วน ห้ามกิจกรรมที่จะมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมที่มีผลต่อแหล่งที่อยู่อาศัยของหอยตะเภา
ที่ผ่านมามีภาคเอกชนของจังหวัดตรังได้จัดเทศกาลเก็บหอยตะเภาในช่วงเดือนพฤศจิกายนของทุกปี มาตั้งแต่ พ.ศ. 2529 จากคำบอกเล่าของชาวบ้านกล่าวว่า หอยตะเภาที่เก็บได้ในแต่ละปีมีขนาดเล็กลงเรื่อยๆ การปรับเปลี่ยนรูปแบบกิจกรรมในเทศกาลนึ้จึงจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับการอนุรักษ์หอยตะเภาที่แท้จริง
